Złamanie szyjki chirurgicznej i anatomicznej kości ramiennej
Zdecydowanie częściej występują złamania w obrębie szyjki chirurgicznej do których dochodzi na skutek mechanizmu pośredniego np. upadku na kończynę górną.
Podział złamania
Najbardziej charakterystyczny podział dotyczy ustawienia odłamu kostnego:
- złamanie przywiedzeniowe w którym dalszy odłam jest przywiedziony
- złamanie odwiedzeniowe w którym dalszy odłam jest odwiedziony
Dobierając rodzaj leczenia uwzględnia się także możliwość ewentualnego przemieszczenia odłamów kostnych jak również wielofragmentowość złamania.
Objawy
Klasyczne objawy towarzyszące złamaniom tj:
- dolegliwości bólowe
- zaczerwienie
- obrzęk
- zniekształcenie obrysu
- ograniczenie ruchomości
Ponadto charakterystycznym objawem w przypadku złamania szyjki chirurgicznej bądź anatomicznej jest duży krwiak, który powstaje w wyniku przerwania tętnicy okalającej ramię.
W każdym przypadku konieczne jest wykonanie zdjęcia RTG w projekcji a-p i bocznej.
Powikłania
Wśród najczęstszych powikłań związanych ze złamaniem znajdują się :
- porażenie nerwu pachowego unerwiającego mięsień naramienny
- porażenie splotu ramiennego
- zwichnięcie stawu ramiennego
- złamanie głowy kości ramiennej
Postępowanie
W dużym stopniu uzależnione jest od rodzaju złamania, a także stopnia przemieszczenia odłamów kostnych.
- W przypadku złamań w których nie doszło do przemieszczenia oraz zaklinowania odłamów zaleca się założenie opatrunku gipsowego Desaulta bądź też ortezy na okres około 2-4 tygodni.
- W przypadku gdy dojdzie do kątowego przemieszczenia odłamów kostnych powyżej 25 stopni należy nastawić złamanie z zastosowaniem znieczulenia ogólnego. Należy pamiętać o ewentualnych powikłaniach ze strony układu naczyniowego i nerwowego.
- Złamania o charakterze odwiedzeniowym leczy się za pomocą wyciągu ustawionego w osi ramienia z jego wyraźnym przywiedzeniem. Takie ustawienie kończyny stabilizuje się za pomocą ortezy bądź opatrunku Desaulta na okres 4 tygodni.
- W przypadku złamań o charakterze przywiedzeniowym nastawienie powinno odbywać się za pomocą wyciągu ustawionego w osi ramienia z jego wyraźnym odwiedzeniem. Dalszym krokiem jest unieruchomienie kończyny w odwiedzeniowym opatrunku gipsowym bądź też szynie odwodzącej na okres 4-6 tygodni. Bardzo ważne jest aby staw ramienny w tym czasie został ustawiony w odwiedzeniu, zgięciu i rotacji zewnętrznej.
- Złamania wielofragmentowe którym towarzyszy uszkodzenie głowy kości ramiennej należy nastawić za pomocą wyciągu bezpośredniego założonego za wyrostek łokciowy. W tym czasie kończyna musi zostać ułożona w odwiedzeniu do kąta 45-90 stopni. W niektórych przypadkach złamań wielofragmentowych konieczna jest protezoplastyka stawu ramiennego.
Leczenie zachowawcze w przypadku złamania szyjki chirurgicznej bądź anatomicznej przynosi oczekiwane rezultaty. Zabieg chirurgiczny stosuje się jedynie w przypadku gdy mamy do czynienia ze złamaniem:
- któremu towarzyszy zwichniecie głowy kości ramiennej
- wielofragmentowym u chorych w podeszłym wieku
- skośnym z interpozycją mięsni
- patologicznym
Wskazaniem do leczenia chirurgicznego jest także niemożność unieruchomienia kończyny za pomocą opatrunku gipsowego na skutek niewydolności krążeniowej o oddechowej.
Rokowanie w dużej mierze zależy od stopnia uszkodzenia kończyny. Czynność stawu ramiennego zwykle powraca po okresie 4-6 tygodni. Zdarza się jednak, że leczenie nie przynosi efektów i dochodzi do powstania stawu rzekomego, zesztywnienia kończyny na skutek długiego unieruchomienia bądź też martwicy głowy kości ramiennej.