Zespół ceentralnego uszkodzenia rdzenia kręgowego
Jest to przykład częściowego uszkodzenia rdzenia kręgowego a zarazem najczęściej występujący w obrębie odcinka szyjnego kręgosłupa. W większości przypadków do urazu dochodzi na skutek mechanizmu wyprostnego szczególnie gdy uraz dotyczy osób starszych u których mamy do czynienia z chorobami współistniejącymi tj. miażdżyca czy zmiany zwyrodnieniowe. Dochodzi wówczas do ucisku rdzenia pomiędzy tylną ścianą trzonu kręgu a wpuklającym się do kanału kręgowego więzadłem żółtym. Powstałe zmiany patologiczne obejmują istotę szarą i białą.
Charakterystyczne objawy:
- niedowład czterokończynowy (nasilający się w przypadku kończyn górnych)
- osłabienie siły mięśniowej
- wygórowane odruchy ścięgniste w kończynach dolnych ( patologiczny odruch Babińskiego)
- zaburzenia czynności pęcherza moczowego
- zaburzenia czucia bólu i temperatury
- brak istotnych zmian w obrazie RTG
W przypadku centralnego uszkodzenia rdzenia kręgowego prawidłowo prowadzona rehabilitacja zwiększa szanse nawet całkowitego powrotu do zdrowia. Powrót utraconych funkcji następuje w przeciągu pierwszych tygodni po urazie. W pierwszej kolejności powracają czynności dowolne kończyn górnych, kolejno pęcherza moczowego. Zaburzenia w obrębie kończyn dolnych utrzymują się najdłużej.
Postępowanie
Choroba ta wymaga od pacjenta systematyczej rehabilitacji dososowanej do indywidualnych potrzeb, a także aktualnego stanu zdrowia. Fizjoterapeuta, aby móc w sposób prawidłowy dobrać odpowiedni rodzaj terapii musi wykonać badanie mające na celu ocenę utraconych funcji.
- Badanie palpacyjne kręgosłupa.
- Ocena siły mięśniowej - najczęściej stosowaną jest Skala Lovetta.
- Ocena odruchów:
- odruchy glębokie - najczęściej sprawdza się odruchy z mięsnia dwugłowego oraz trójgłowego, a także odruch kolanowy oraz skokowy
- odruchy powierzchowne - pojawiają się w wyniku drażnienia skóry
- Ocena zaburzeń czucia
- dotyku
- bólu
- temperatury
Rehabilitacja w przypadku większości schorzeń wywołanych urazem kręgosłupa bądź uszkodzeniem rdzenia kręgowego dzieli się na 2 okresy:
- Profilaktyczny - w którym nadrzędnym celem jest ochrona przed powstaniem:
- odleżyn
- obrzęków
- zaników mięśniowych
- przykurczy
- powikłań plucnych bądź urologicznych
W okresie tym rehabilitacja opiera się przede wszystkim na wprowadzeniu ćwiczeń oddechowych, efektywnego kaszlu, pozycji przeciwodleżynowych. Kinezyterapia jest uzależniona od stopnia porażenia kończyn oraz występowania ewentualnych niedowładów uniemożliwiających samodzielne wykonywanie ćwiczeń. W tym przypadku zalecana jest rehabilitacja bierna. W przypadku kończyn nie objętych porażeniem wprowadza sie ruch czynny. Już w tym okresie w zależności od stanu pacjenta należy rozpocząc pionizację.
- Dalszego usprawniania - w tym okresie duży nakąłd sił kładziony jest na pionizację oraz uruchomienie pacjenta. W dalszym ciągu wykonuje się ćwiczenia ogólnousprawniajace. Bardzo ważnym elementem jest edukacja w zakresie samoobsługi pacjneta.