Zaburzenia mięśni dna miednicy
Mięśnie dna miednicy stanowią istotny element prawidłowego funkcjonowania narządów znajdujących się w ich obrębie. Należą do nich m.in. pęcherz moczowy, pochwa, odbytnica. Mięśnie te pomimo tego, że w wielu przypadkach są ignorowane przez kobiety odgrywają kluczową rolę w zapewnieniu kontynencji oraz stabilności narządów znajdujących się w miednicy mniejszej. Ich zadaniem jest przede wszystkim:
- odruchowe reagowanie pozwalające na aktywację mięśni w każdej nagłej sytuacji np. podczas kichnięcia
- zamykanie oraz otwieranie zwieraczy umożliwiające utrzymanie kontynencji
- stabilizacja oraz współodpowedzialność za położenie narządów miednicy mniejszej
- umożliwienie odbywania stosunków płciowych
- utrzymanie ciąży oraz poród
Pomimo tego, że mięśni fizycznie nie można zobaczyć są poddane naszej woli dzięki czemu istnieje możliwość świadomej kontroli nad ich napinaniem i rozluźnianiem.
Kilka słów o anatomii czyli z czego zbudowane jest kobiece dno miednicy.
Dno miednicy to tak naprawdę 3 warstwy mięśni, które uzupełniając się wzajemnie odgrywają istotną rolę w organizmie.
- Warstwa zewnętrzna - zbudowana jest z 3 mięśni:
- m. opuszkowo – gąbczasty ( bulbospongiosus )
- m. kulszowo – jamisty ( ischiocavernosus )
- m. zwieracz odbytu ( sphincter ani externus )
Podstawową ich funkcją jest odruchowe zamykanie i otwieranie zwieraczy jako czynnik determinujący utrzymanie moczu oraz stolca bez aktywacji innych mięśni tj. mięśni pośladkowych czy też mięśni brzucha.
- Warstwa pośrednia – zbudowana jest z 2 mięśni:
- m. poprzeczny głęboki krocza ( transversus perinei profundus )
- m. poprzeczny powierzchowny krocza ( superficialis )
Specyfiką tej grupy jest przede wszystkim umiejętność szybkiego, refleksyjnego reagowania czyli napięcia w sytuacjach nagłych. Ponadto podczas aktywacji grupy pośredniej dochodzi do napięcia mięśnia poprzecznego, który nie tylko wspomaga pracę dna miednicy ale przede wszystkim odgrywa kluczową rolę w stabilizacji przedniej ściany jamy brzusznej. Jego funkcjonowanie w istotny sposób wpływa na eliminowanie rozejścia mięśnia prostego brzucha powstałego m.in. w wyniku ciąży.
- Warstwa wewnętrzna – zbudowana z 1 ważnego mięśnia dźwigacza odbytu ( levator ani ) w którym można wymienić 3 istotne części:
- m. łonowo – guziczny
- m. łonowo – odbytniczy
- m. biodrowo – guziczny
Podstawową funkcją tej warstwy jest przede wszystkim kontrola nad prawidłowym oddawaniem moczu bądź kału oraz kontrolowanie właściwego położenia narządów znajdujących się w miednicy mniejszej.
Postępowanie czyli jak powinien wyglądać prawidłowy trening mięśni dna miednicy.
Najważniejszą rzeczą jest określenie podstawowego napięcia mięśniowego, ale także umiejętności prawidłowego rozluźnienia. Mając tą wiedzę można w precyzyjny sposób wdrożyć terapię w oparciu o konkretne wskazania. Inaczej będą wyglądały ćwiczenia strikte profilaktyczne, inaczej te których nadrzędnym celem będzie wzmocnienie mięśni, a jeszcze inaczej te których zadaniem będzie rozluźnienie zbyt napiętych warstw dna miednicy. Prawidłowa technika treningu dna miednicy polega nie tylko na zaciskaniu konkretnych zwieraczy ale przede wszystkim na ich aktywacji czyli podciągnięciu, uniesieniu do góry. Niezmiernie ważne jest połączenie ćwiczeń z konkretną fazą oddechu. Wdech towarzyszy rozluźnieniu natomiast wydech jest nieodzownym elementem efektywnego napięcia mięśni.
Błędy często popełniane w przypadku treningu dna miednicy:
- zaciskanie zwieracza cewki moczowej w trakcie oddawania moczu
- angażowanie dodatkowych mięśni tj. mięśnie pośladkowe, mięśnie brzucha
- zaprzestanie oddychania w trakcie napięcia mięśni czyli wytworzenia tzw. parcia
Konsekwencje niewłaściwie wykonanego treningu dna miednicy:
- częste infekcje w obrębie dróg moczowych
- zwiększony tonus mięśniowy
- zaburzone napięcie mięśniowe
- narastające symptomy związane z wysiłkowym nietrzymaniem moczu
- bolesność w trakcie współżycia