Złamanie kręgosłupa w odcinku piersiowym i lędźwiowym
Do złamań w obrębie tych 2 odcinków dochodzi najczęściej na skutek upadku na pośladki, plecy czy też kończyny dolne. Mechanizm urazu to przede wszystkim zgięciowy, zgięciowo- rotacyjny, wyprostny, kompresyjny. Poza tą klasyfikacją znajduje się także złamanie tzw. wybuchowe. W przypadku gdy dochodzi do złamania licznych segmentów kręgosłupa należy rozpatrzyć dodatkowy czynnik patologiczny jak np. osteoporoza, choroba Pageta czy tez przerzuty nowotworowe.
Jak w przypadku większości uszkodzeń wyróżnia się złamania stabilne oraz niestabilne:
- Złamania stabilne- dochodzi do nich najczęściej z mechanizmu zgięciowego bądź też kompresyjnego powodując kompresję kości gąbczastej z jednoczesnym zniekształceniem trzonu kręgu oraz powstaniem płytek granicznych. W przypadku złamań stabilnych nie dochodzi do uszkodzenia krążków międzykręgowych, tylnej ściany kręgu czy też aparatu więzadłowego kręgosłupa.
- Złamania niestabilne – dochodzi do nich najczęściej z mechanizmu zgięciowo-rotacyjnego. W klasycznym obrazie widoczne są podwichnięcia w obrębie segmentu ruchowego kręgosłupa, zwężenie kanału kręgowego, przerwanie tylnego aparatu więzadłowego czy też uszkodzenia samych krążków międzykręgowych.
Do złamań najczęściej dochodzi na poziomie dwunastego kręgu piersiowego (Th12) ora od pierwszego do trzeciego kręgu lędźwiowego (L1-L3). Ma to związek ze zwiększoną mobilnością kręgosłupa w tym odcinku.
Objawy:
- Charakterystyczne dla złamania:
- krwiak
- dolegliwości bólowe w miejscu złamania jak również w wyniku ucisku na wyrostki kolczyste
- Konieczne jest wnikliwe badanie kliniczne oraz radiologiczne w celu wykluczenia uszkodzeń na poziomie rdzenia kręgowego włącznie z przerwaniem dróg rdzeniowych.
- Objawy otrzewnowe pojawiające się w wyniku podrażnienia korzeni nerwowych poprzez krwiak pozaotrzewnowy
- Współistnienie obrażeń narządów wewnętrznych tj. żeber, nerek, wątroby czy tez przewodu pokarmowego
W celu kompletnej diagnostyki należy wykonać badanie RTG jak również tomografię komputerową i rezonans magnetyczny.
Postępowanie
Leczenie zachowawcze – nieoperacyjne. W przypadku gdy zachowana jest stabilność kręgosłupa należy jak najwięcej leżeć aż do momentu ustąpienia dolegliwości bólowych. Dodatkowo należy wykonywać ćwiczenia mięśni brzucha i grzbietu. Po około tygodniu w gorsecie ortopedycznym następuje pionizacja.
Wśród gorsetów najczęściej stosowanych w przypadku złamań kręgosłupa wyróżnia się:
- Gorset Blounta bądź Javetta z podpórkami – stosuje się go w przypadku złamań kręgosłupa w odcinku Th1-Th6. Gorset ten zapewnia odpowiednie podparcie pod żuchwę i potylicę.
- Wysoki gorset Javetta – stosowany w przypadku złamań odcinka Th7-L3.
- Niski gorset Javetta – stosowany w przypadku złamań odcinka L4-L5.
Istnieje także sposób tzw. leczenia czynnościowego polegającego na ćwiczeniach mięśni grzbietu i brzucha u pacjenta w pozycji lezącej. Terapeuta dużą uwagę zwraca na zachowanie lordozy lędźwiowej a samą pionizację rozpoczyna dopiero po uzyskaniu zrostu w miejscu złamania oraz silnego gorsetu mięśniowego.
W przypadku złamań niestabilnych istnieje duże ryzyko uszkodzeń rdzenia kręgowego stąd w pierwszej fazie unieruchamia się kręgosłup na okres około 8-12 tygodni aż do wytworzenia blizny kostnej. Chory leży na sztywnym podłożu z zachowaniem lordozy lędźwiowej a następnie zakłada gorset gipsowy bądź tez ortopedyczny.
Leczenie operacyjne – stosuje się w każdym przypadku w którym doszło do częściowego bądź też całkowitego uszkodzenia rdzenia kręgowego, ogona końskiego czy też złamanie miało charakter niestabilny. Operacja polega w dużej mierze na odbarczeniu rdzenia kręgowego w miejscu ucisku a także usztywnieniu uszkodzonego segmentu ruchowego.
Po zabiegu operacyjnym należy rozpocząć rehabilitację, której nadrzędnym celem jest przywrócenie wszystkich utraconych funkcji.